Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος
Η Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρεία (2013) με το διαγνωστικό στατιστικό εγχειρίδιο των ψυχικών διαταραχών (DSM- 5) αναφέρει ότι o αυτισμός ή διαταραχή αυτιστικού φάσματος είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που κατά τη πρώιμη αναπτυξιακή περίοδο μπορούν να εντοπιστούν τα συμπτώματα της, τα οποία δυσκολεύουν τα άτομα ως προς τη λειτουργικότητα και συχνά συνυπάρχει με Νοητική Υστέρηση. Η ΔΑΦ χαρακτηρίζεται από τρείς διαταραχές, τη διαταραχή στη ποιότητα της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, τη διαταραχή της επικοινωνίας και περιορισμένες, επαναληπτικές ή στερεοτυπικές συμπεριφορές και ενδιαφέροντα (APA, 2013 ; Braiden et al, 2012; Mesibov et al, 2004; Siegel, 2003) . Το επίπεδο βαρύτητας κρίνεται ανάλογα με το εύρος της υποστήριξης που χρειάζεται το άτομο ως προς τον κοινωνικό τομέα και τις επαναληπτικές συμπεριφορές (APA, 2013).
Ακόμη και σήμερα, δεν υπάρχει ένας σαφής, ακριβής ορισμός, ωστόσο, είναι κοινά διαπιστωμένο πως κάθε άτομο με ΔΑΦ δεν είναι ίδιο με ένα άλλο, άρα, οι περισσότεροι ορισμοί δεν μπορούν να καλύψουν την έννοια του αυτισμού (Φούσκα, 2017).
Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) λοιπόν, είναι μία διαταραχή της ανάπτυξης που επηρεάζει τον τρόπο σκέψης και κατανόησης του κόσμου από το άτομο (Mesibov, Shea & Schopler, 2004). Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι υπάρχουν δύο τρόποι σκέψης, ο αυτονόητος ή νευροτυπικός και ο μη- αυτονόητος ή αλλιώς, ο τρόπος σκέψης ενός ατόμου με αυτισμό. Όσο και αν ο δεύτερος τρόπο σκέψης δεν έχει λογική για πολλούς, υπάρχει και είναι υποχρέωσή μας να τον σεβαστούμε και να προσπαθήσουμε να τον κατανοήσουμε. Όπως πολύ εύστοχα αναφέρει η Dr. Temple Grandin «Ο αυτισμός είναι ένας διαφορετικός τρόπος σκέψης και μάθησης. Οι άνθρωποι με αυτισμό είναι πρώτα άνθρωποι. Ο αυτισμός είναι μόνο ένα μέρος της οντότητάς τους», και η ίδια είναι ένα τρανό παράδειγμα καθώς είναι μία ενήλικη, μορφωμένη σχεδιάστρια κτηνοτροφικού εξοπλισμού, που συμμετέχει σε δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον αυτισμό μέσω ομιλιών και συγγραφή βιβλίων όντας και η ίδια στο φάσμα του αυτισμού.
Τα άτομα με ΔΑΦ συχνά αντιδρούν με έναν τρόπο μη αναμενόμενο από τους περισσότερους, με ένα τρόπο που ξενίζει και προβληματίζει, αυτό συμβαίνει διότι έχουν διαφορετικό τρόπο αντίληψης και τρόπο επικοινωνίας.
Επομένως, οι διάφοροι ειδικοί και γονείς που ασχολούνται με άτομα με ΔΑΦ οφείλουν πρώτα να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τι εξυπηρετεί κάθε αντίδραση ή συμπεριφορά ώστε να προσπαθήσουν να εισάγουν εμπειρίες που σχετίζονται με το ίδιο ζητούμενο, αντί να προσπαθούν να τη σταματήσουν. Για να επισημανθεί η ανάγκη αυτή παραθέτονται, επίσης, τα λόγια της Dr. Grandin (1986, σ.σ 157) «πρώτον όπως συμβαίνει μ’ όλα τα παιδιά, δεν υπάρχουν δύο όμοια αυτιστικά παιδιά. Αυτό που μπορεί να πετύχει για το ένα δεν θα πετύχει για κάποιο άλλο….. Ο σκοπός είναι να παρατηρήσει κανείς και να βρει τους συγκεκριμένους τρόπους αντίδρασης που δείχνει το κάθε παιδί και μετά να προχωρήσει.»
Ο αυτισμός είναι μία διαταραχή που δεν θεραπεύεται αλλά μπορεί να βελτιωθεί σε επίπεδο λειτουργικότητας και καλύτερης κοινωνικής προσαρμογής. Υπάρχει ποικιλία στις μεθόδους παρέμβασης, ωστόσο αυτό που πρέπει όλοι να θυμόμαστε είναι ότι κάθε παιδί έχει διαφορετικές ανάγκες και δεν τις καλύπτει πάντα η ίδια μέθοδος. Πρέπει να υπάρχει ευελιξία από τους ειδικούς και να έχουν υπόψη τους ότι αυτισμό τυχαίνει να έχει ένα άτομο, αυτό όμως δεν είναι το μόνο χαρακτηριστικό στοιχείο της προσωπικότητάς του, μόνο με αποδοχή και σεβασμό θα μπορέσει να προχωρήσει οποιαδήποτε σχέση (γονεϊκή, φιλική, θεραπευτική, παιδαγωγική κ.α.).
Ιωσηφίδου Φωτεινή-Νιόβη
Λογοθεραπεύτρια, MEd